مذهبی : ده حدیث از امام علی علیه السلام درباره امتحان الهی

غفلت از استدراج

اِذا رَاءَیْتَ اللّهَ سُبْحانَهُ یُتابِعُ عَلَیْكَ النِّعَمَ مَعَ الْمَعاصى فَهُوَ اسْتِدْراجٌ لَكَ.(37) هـر گـاه دیـدى خـداوند با وجود گناهان ، پیوسته به تو نعمت مى دهد، به هوش باش كه آنها براى تو نوعى غافلگیرى و مرگ ناگهانى است .

منبع:
شرح غررالحكم ، ج 3، ص 132.

عذاب بعد از نعمت

اِنَّ اللّهَ لَمْ یَقْصِمْ جَبَّارِى دَهْرٍ قَطُّ اِلاّ بَعْدَ تَمْهِیلٍ وَ رَخَاءٍ، وَ لَمْ یَجْبُرْ عَظْمَ اءَحَدٍ مِنَ الاُْمَمِ إِلا بَعْدَ اءَزْلٍ وَ بَلاَءٍ.(38) خـداونـد هـرگـز جـبـاران دنـیا را در هم نشكسته مگر پس از آنكه به آنان نعمت فراوان بخشید. و هـرگـز اسـتـخـوان شـكـسـتـه زنـدگـى مـلتـى را تـرمـیـم نـكـرده مـگـر پـس از آزمـایـش و تحمل مشكلات فراوان .

منبع:
نهج البلاغه ، خ 87، ص 219. 

اعتماد بی جا

وَالطُّمَاْنِینَةُ اِلى كُلِّ اَحَدٍ قَبْلَ الاِْخْتِبارِ لَهُ عَجْزٌ.(40) اعتماد كردن به هر كس پیش از آزمودن و ارزیابى [وى ]، نشان ناتوانى است .

منبع:
نهج البلاغه ، ح 376.

هر كه بامش بیش ، برفش بیشتر

كُلَّما كانَتِ البَلْوَى وَالاِْخْتِبارُ اءَعْظَمَ كانَتِ الْمَثُوبَةُ وَالْجَزَاءُ اءَجْزَلَ.(41) هـر قـدر امـتحان و آزمایش بزرگ تر و مشكل تر باشد، ثواب و پاداش ، گرانقدرتر و بیشتر خواهد بود.

منبع:
نهج البلاغه خ 234، ص 792.

آزمایش در مواجهه با مشكلات

عِنْدَ تَعاقُبِ الشَّدائِدِ تَظْهَرُ فَضائِلُ الاِْنْسانِ.(39) ارزش آدمى به هنگام مواجهه با مشكلات آشكار مى شود.

منبع:
شرح غررالحكم ، ج 4، ص 320.

حكمت آزمایش

وَ لكـِنَّ اللّهَ یـَخـْتـَبـِرُ عـِبـادَهُ بـِاءَنْوَاعِ الشَّدَائِدِ وَ یَتَعَبَّدُهُمْ بِاءَنْواعِ الَْمجَاهِدِ، وَ یَبْتَلِیْهِمْ بِضُرُوبِ الْمَكَارِهِ اِخْرَاجاً لِلتَّكَبُّرِ مِنْ قُلُوبِهِمْ وَ اِسْكَاناً لِلتَّذَلُّلِ فِى نُفُوسِهِمْ.(42) اما خداوند بندگانش را به انواع شداید مى آزماید و با انواع مشكلات دعوت به عبادت مى كند و به اقسام گرفتاریها مبتلا مى نماید تا تكبر را از قلبهایشان خارج سازد و خضوع و آرامش را در آنها جایگزین نماید.

منبع:
نهج البلاغه ، خ 234، ص 795.

مردان ، در بوته آزمایش

فى تَصاریفِ الاَْحْوالِ تُعْرَفُ جَواهِرُ الرِّجالِ.(44) در گردش روزگار و احوال ، حقیقت مردم شناخته مى شود. ( این همان جمله معروف است که مرور زمان آدمها را تغییر نمی دهد بلکه ماهیت حقیقی آنان را آشکار می سازد .)

منبع:
شرح غررالحكم ، ج 4، ص 398

آزمایش الهی

اِنّ عَظیمَ الاَْجْرِ مُقارِنٌ عَظیمَ الْبَلاءِ.(43) پاداش بزرگ با بلاى بزرگ همراه است .

منبع:
شرح غررالحكم ، ج 2، ص 527.

آزمون سخت

كَمْ مِّن مُسْتَدْرَجِ بِالاِْحْسانِ اِلَیْهِ، وَ مَغْرُورٍ بِالسَّتْرِ عَلَیْهِ، وَ مَفْتُونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فیهِ، وَ مَا ابْتَلى اللّ هُ اَحَداً بِمِثْلِ الاِْمْلاَءِ لَهُ.(45) بـسـا كـسـان كـه نـكـو حـالیـشـان دام بـلا اسـت ، خـطاپوشى شان موجب غرور، و حُسن شهرت و خـوشـنامى شان سبب غلتیدن به گرداب فتنه . در میان آزمونهاى الهى هیچ آزمونى همانند مهلت دادن به چنین كسانى نیست .

منبع:
نهج البلاغه ، ح 252، ص 1201.

تیزبین ترین چشمان 

اَلا اِنَّ اءَبـْصـَرَ الاَْبـْصـارِ مـا نـَفَذَ فِى الْخَیْرِ طَرْفُهُ، اَلاَّ اِنَّ اءَسْمَعَ الاَْسْم اعِ م ا وَعَى التَّذْكِیرَ وَقَبِلَهُ.(371)آگـاه بـاشید، تیزبین ترین چشمان ، چشمى است كه همواره در خیر بنگرد، و شنواترین گوش ها، گوشى است كه پند شنو و پندپذیر باشد.

منبع:
ـ نهج البلاغه ، خ 104، ص 311.